Covid 19 tedavisi gören veya iyileşen bireylerin yaşadıkları travmayı değerlendirelim.
‘Travma’ medyada veya sosyal çevrede sıklıkla kullanılan kelimelerden birisidir. Nasılki her mutsuzum diyen depresyonda olmuyorsa, her durum veya olay karşısında travmayla alakalı bir bozukluk gelişmeyecektir. Travmayı kişi yaşayabilir ancak belli türdeki travmalar travmayla alakalı bir bozukluğa neden olabilir. Her şeyden önce kişi bizzat bu durumu yaşayabilir yada tanıklık edebilir. Fakat en büyük risk altında sağlık çalışanlarıdır. Covid 19 tedavisi gören bireylerin bir travmayla alakalı bozukluk geliştirme olasılığını azaltmak öncelikle kişinin travmayla ilgili baş etme tarzları önemlidir, herhangi travmayla alakalı travma sonrası stres bozukluğu dediğimiz bir bozukluğa sahip olması gerekmiyor veya travma derken travma sonrası stres bozukluğu gibi bir bozukluk anlamında değil . Travma bir savaş, deprem, yaralanma, dehşet bir ölüme tanıklık etme, cinsel saldırı, olabileceği gibi sağlık sorunları, evlilik anlaşmazlıkları, iş veya akademik alanda zorluklar da olabilir. Covid – 19 tedavısı gören bireyler hastalık sürecinde ve sonrasında durumla nasıl baş ettiği travma stres bozukluğunun ortaya çıkıp çıkmayacağını yordayabilir. Travmayla bas etmede güçlü sosyal destek ( daha fazla destekleyıcı aile üyeleri – arkadaş) , yüksek düzeyde zihinsel beceriler (olayları doğru anlamdırma ) önemlidir. Covid - 19 tedavisi görüp iyileşen bireylerin travma sonrası stres bozukluğu yada başka patoloji geliştirme olasılığını azaltmak için öncelikle bireyler travmatik deneyimleriyle yüzleşmeleri gerekiyor. Çünkü travmatık olaya ister istemez ornegın haber seyrederken ordakı hastaları görünce yada travmayı simgeleyen çağrıştıran uyaranlarla karşılaştığında dissosiyatif tepkilere neden olabilir ( tekrar olayı yasadıgı hissine kapılma ) flashbackler. Kişi eğer travma ile yüzleşmezse kaçarsa, kişilikte bunu böler, veya repsession olur, yada travmatık anılardan kaçmak için bir savunma olarak disasiyasyon olur , disasiyasyon travma sonrası stres bozukluğuna neden olur . Bazı kişilik bozukluklarının ortaya çıkmasında travmayı bastırma neden olur. Travmayı çağrıştıran / simgeleyen yerler- olaylar – insanlar- düşüncelerden kaçınma travma sonrası stres bozukluğu belirtilerine neden olur. Ancak travmatik deneyimden sonrası olumlu değişimler gözlenir; öncelikleri yeniden sıralayarak zorlukların üstesinden gelinebilmesini, kişinin kendi potansiyellerini anlayabilme ve yaşamlarını daha anlamlı hale getirmesini sağlayarak farkındalık sağlar . Bu süreçte belirtiler sıkıntıya neden oluyorsa veya iş – okul – aile ve sosyal ilişkileri etkiliyorsa bir psikologtan veya psikiyatriden destek alınmalı.
HAYRUNNİSA ŞENKAYA
İNSTAGRAM : _STAJYER_PSİKOLOG
