Bir Kültür Köprüsü: Haho Manastırı
Erzurum’un Tortum ilçesi, Bağbaşı Mahallesi’nde yer alan Haho Manastırı, diğer adıyla Meryem Ana Kilisesi, asırlara meydan okuyor. 19. yüzyılda camiye çevrilen bu tarihi yapı, özellikle Gürcistan’dan gelen turistlerin büyük ilgisini çekiyor. Devam eden restorasyon çalışmaları ile yapı, 2026 yılı turizm sezonuna hazır hale getirilmeye çalışılıyor.
Muazzam Bir Akustik ve Dini Miras
Merkez Camii imamı Ömer Faruk Umut, restorasyon alanında yaptığı Kur’an-ı Kerim tilaveti ile yapının muazzam akustiğini bir kez daha gözler önüne serdi. Tarihi yapının korunması ve turizme kazandırılması, bölgenin kültürel ve ekonomik geleceği için büyük önem taşıyor.
Bin Yıllık Bir Kitabe
Bağbaşı Taş Camisi’nin güney girişindeki paye üzerindeki kitabe, yapının gizemini aydınlatıyor. Kitabeye göre, yapı Meryem Ana’ya ithafen 976-1001 yılları arasında Gürcü Bagrat Kralı III. David tarafından inşa edilmiş. Bu, binanın köklerinin Orta Çağ’a uzandığının somut bir kanıtı.
Orta Çağ'ın Parlayan İlim Merkezi
Haho Manastırı, sadece bir ibadethane değil, aynı zamanda Orta Çağ’ın önemli bir dini ve eğitim merkeziydi. 16. yüzyılın ortalarına kadar burada edebiyat, şiir ve felsefe alanlarında değerli eserler üretildi, tercümeler yapıldı. Manastır, bir bilginin ve kültürün aktarıldığı canlı bir merkezdi.
Mimari Bir Şaheserin Detayları
Yapı, mimarisiyle de büyülüyor. Yüksek kasnaklı kubbe ve konik külah örtü, binaya hakim ve görkemli bir görünüm kazandırıyor. Kubbe, kırmızı ve lacivert sırlı kiremitlerle kaplı; bu hem estetik bir etki yaratıyor hem de yapıya koruma sağlıyor. Apsis kısmının kule şeklindeki yükseltilmiş yapısı ise özgün mimarisinin en çarpıcı örneklerinden.
Duvarlardaki Sessiz Tanıklar: Kabartmalar ve Freskler
Kilisenin duvarlarında, arslan, boğa, kartal ve grifon gibi mitolojik ve güçlü hayvan figürlerinin kabartmaları dikkat çekiyor. İç mekânda ise dönemin inanç ve sanat anlayışını yansıtan freskler bulunuyor. Bu detaylar, yapının sadece taştan değil, tarih ve sanattan da örülü olduğunu hatırlatıyor.
Bağbaşı Taş Camii: Yaşayan Bir Miras
19. yüzyılda camiye dönüştürülen bu kadim yapı, günümüzde Bağbaşı Taş Camii olarak hem bir ibadethane hem de bölgenin kültürel zenginliklerinin sessiz ama güçlü bir temsilcisi olarak varlığını sürdürüyor. Geçmişle bugünü aynı çatı altında buluşturan bu mekan, tarihe tanıklık etmeye devam ediyor.
