Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD), Bursa ekonomisinin nabzını tutmak adına üyeleri nezdinde Ekim 2025'te gerçekleştirdiği, BUSİAD İktisadi Yönelim Anketi'nin sonuçlarını açıkladı.
Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Özdemir'in katkılarıyla gerçekleştirilen çalışmada, dezenflasyon sürecinin istendiği ölçüde gerçekleşmediği sonucu ağırlık kazandı.
Ekonomik Büyüme ve İç Talep Dinamiği
2025 yılının üçüncü çeyreği geride kalırken ankete katılanların verdiği yanıtlardan, TCMB'nin yılın ilk yarısı için iktisadi faaliyetin yavaşladığı ve iç talebin dezenflasyona katkı verecek düzeyde seyrettiği yönündeki görüşünün aksine, ekonominin sıkı finansal koşullara rağmen beklentilerin ötesinde büyüdüğü gözlendi. İkinci çeyrekte canlılığını koruyan iç talebin yanı sıra enflasyon eğiliminin dezenflasyonu güçlendirecek hızda gerilemediği izleniyor.
Firma Görünümü ve Üretim Beklentileri
Ankete katılan tüm firmaların mevcut ekonomik koşullardaki görünümünün, bir önceki çeyreğe göre önemli ölçüde toparlandığı, imalat sanayinde ise iyileşmenin daha belirgin olduğu gözlenmektedir. Bununla birlikte firmalar, gelecek altı aylık süre içinde mevcut görünümlerinin bir önceki çeyreğe göre sınırlı düzeyde iyileşeceğini beklemektedir. Bu beklenti, önümüzdeki üç ay içinde bir önceki çeyreğe göre üretim hacimlerinin değişmeyeceğini yansıtmaları ile de uyumludur.
İstihdamda Artış Beklentisi
Firmalar, önümüzdeki üç ayda istihdam düzeyinde bir önceki çeyreğe göre belirgin bir iyileşme beklentisi içindedir. Ayrıca, önümüzdeki 6 ay boyunca ücretlere ilişkin maliyetlerin artması beklenirken söz konusu beklentinin bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak belirgin bir yükseliş eğiliminde olduğu izlenmektedir.
Yatırım ve Finansal Riskler
Ankete katılan tüm firmalar açısından gerek gelecek 12 ayda geçmiş 12 aya kıyasla makine-teçhizat yatırımlarının gerekse aynı dönem için bina-tesis yatırım harcamalarının bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak toparlanması beklenmektedir. Firmaların faiz riskinde bir önceki çeyreğe göre belirgin bir azalış gözlenmektedir. Yanı sıra firmalar, finansman ihtiyacının da bir önceki çeyreğe göre değişmeyeceğini beklemektedir.
İhracatta Durağanlık ve Kur Riskleri
İhracat yapan firmalar, gelecek üç aya ait ihracat siparişlerinin bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak artış yönünde bir değişim göstermesini beklerken söz konusu beklenti imalat sanayinde yatay seyretmektedir. Tüm firmaların bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak kur risklerinde sınırlı bir azalış görülmektedir.
Fiyat ve Maliyet Artış Beklentileri
Ankete katılan tüm firmalar itibariyle, döviz kurundaki değişimlerin satış fiyatlarını etkileme hızı ağırlıklı olarak 0-3 ay arasında gerçekleşirken, tüm firmalar için bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak hızın arttığı gözlenmektedir. Firmalar gelecek 3 ayda ortalama birim maliyetlerinin artmasını beklerken, artış yönündeki değişim beklentisi bir önceki çeyreğe göre yataydır.
Enflasyonla Mücadele ve Stratejiler
Anket sonuçlarını değerlendiren BUSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Buğra Küçükkayalar, enflasyon başta olmak üzere ekonomik verilerdeki iyileşmenin sınırlı kalmasının, üretici güçlerin hızlanmasını engellediğini ifade etti. Küçükkayalar, "Dünyadaki gelişmeler çok tedirgin edici ve oyun kurmayı zorlaştıracak boyutta. Açık savaşlar, örtülü savaşlar, ekonomik savaşlar her an kurduğumuz ekonomi stratejilerini anlık değiştirebiliyor" dedi.
Üretim ve İhracatın Önemi
Küçükkayalar, "Enflasyonla mücadele öncelikli hedefimiz olmaya devam etmeli. Fakat dezenflasyon sürecinin istenilen hızda olmadığını, arzulandığı ölçüde de ilerlemediğini verilerden görüyoruz. Üretimden vazgeçer bir aşamaya doğru sürüklenmek, bizim gibi gelişmekte olan bir ülke için telafisi zor bir noktaya evrilmemiz anlamına gelir" ifadelerini kullandı.
BUSİAD Başkanı, ihracatı artıracak, kapasiteleri dolduracak, istihdamı en azından kaybetmeyecek ve ülkeyi enflasyon sorunundan kurtaracak politikalarda ısrarcı olunması gerektiğini vurguladı. Küçükkayalar, ankete katılımın giderek arttığını da ifade ederek, ankete yanıt veren BUSİAD üyesi firmalara teşekkür etti.
