Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Erzurum Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Taner Özdemir, 1938 yılına ait ilginç bir diplomatik yazışmayı arşivlerden gün yüzüne çıkardı. Belgede, Amerikan Ziraat Nezareti'ne hediye edilmek üzere Erzurum havalisinden özel olarak seçilen çoban köpeklerinin İstanbul'daki Aygır Deposu'na gönderilme süreci detaylı şekilde anlatılıyor.
1938 tarihli belgeye göre, Erzurum'un çoban köpekleri dayanıklılıkları, zekâları, sürü yönetimindeki becerileri ve sert iklim koşullarına uyumları nedeniyle özellikle tercih ediliyordu. Bu nitelikler, Erzurum'un hayvancılık kültürünün uluslararası düzeyde dikkat çektiğini gösteriyor.
Yazışmada, köpeklerin Aygır Deposu'na ulaştırılmasının ardından Amerikan Büyükelçiliği'nin bilgilendirildiği ifade ediliyor. Elçilikten gelen notada ise Amerikan Ziraat Nezareti'nin köpekleri Amerika'ya taşımak için "American Export Line" ile anlaşmak üzere olduğu belirtiliyor. Bu durum, hayvan naklinin dahi dönemin diplomatik ilişkilerinde ciddi prosedürler gerektirdiğini ortaya koyuyor.
Belge, Erzurum'un yetiştiricilik kültürünün diplomatik hediye seviyesine yükseldiğini gösteriyor. Zorlu iklim koşullarına dayanıklı Erzurum çoban köpekleri, 1938'de Türkiye-Amerika ilişkilerinde özgün bir rol üstlenmişti. Taner Özdemir, bu tür belgelerin akademik araştırmalar ve yerel tarih çalışmaları için önemli ipuçları sunduğunu vurguluyor.